Archive for the
‘Metin’ Category

ABACI is. Abacı; aba2 dokuyan, diken veya satan kimse. Eşanl. kebecĭ. Abacı kebecĭ – Falan ve filân; birçok kişi. Abacı kebecĭ, sen necĭ ? – Deyim. “Bırak da bununla o işin içinde olanlar ilgilensin, sana ne oluyor?” anlamında. Rom. s. Abagiu, abager.

ABABİL is. ® Ababĭl, Ebabĭl. “On sekĭz biñ karılgaş, yetmĭş üş karga, yĭgĭrĭm sekĭz ababil bĭr Akkuw’ga. – Evren, milletler, Peygamber­ler, Allah.” – (Nedret ve Enver Mahmut – Tapmaşalar / Renk­ler).

 ABABİ is. ® Ababĭl, Ebabil. “Ababi kelĭp bĭr kaba, çontık tay kelĭp bĭr tebe. – Cewap: Kelpedin men şökĭş.” – (Seyfeddin H. Fazıl, Mecit Abdülaziz – Tapmacalar / Emel M. 148 -1940).

ABABĬL is. (Ar. ebabil). Kuranda, efsanelerde ve folk­lorda adı geçen ebabil kuşu; (Peygamberin doğacağı gün­lerde, ga­galarında getirip yağdırdıkları taşlarla, Mekke’yi Yemen­lile­rin saldırısından kurtardıkları anlatılır). Var. ababi, ababil, ebabil. “Ababĭlnĭñ awzı oynar, ziybanıñ kaşı / Sen ewelden kalgansın cıyın başı.” – (Boztorgay). Rom. s. O pasăre legendară

ABABAY is. Ababa’ya sesleniş. “Re-chi-zi-ţi-o-nat dep yaza, ababay, amma ne ekenĭn bĭlmiymen.” – (Nevzat Yusuf – Dorı At / Renkler). Ağababa, büyükbaba; (sesleniş şeklinin kelime gövdesi olarak kullanılması). Ababay kele. – Büyükbaba geliyor. Rom. s. 1. Vocativul cuvântului ababa. 2. Forma de vocativ devenită, ca o urmare a uzajului frecvent, temă echivalentă cu nominativul ababa.

ABABA is. (Türk. ağababa’dan). Ağababa, büyükbaba. Var. ababay. Dede, babanın veya ananın babası. Eşanl. kartbaba, dede. “Keşe kündüz şalışkan, / Köyde karawıl bolgan. / Odır menĭm kartbabam, / Candan süygen ababam !” – (Cevat Raşit – Tĭlĭmnĭñ Destanı). Akraba topluluğundan veya komşular çevresinden sayı­lan, sevilen yaşlı kimse. Rom. s.1. Bunic, tata mare. 2. Termen de […]

ABA1 is. (Eski Türk. apa). Ana; abla. Var. abay. Ana, anne. Eşanl. nene, ana. “Sen kaytılmaz collarga / Ötĭp kettĭñ ewlâdım. / Yetmĭşke kelgen abañnı / Asret ettĭñ ewlâdım.” – (Ah­met Naci Cafer Ali – Boztorgay). Abla, büyük kızkardeş. Eşanl. abla, apte, dádá, tátá. “Kültöbege kül töksem kagınaman, / Köşĭp ketken anayımnı sagınaman. / İncihaniy, […]

AB-, -AB (Fars ab – “su”) Bazı birleşik isimlerin yapısında, yapım eki görevinde yer alan Farsça isim. Var. ap. “Su” an­lamı ile ilgili olan kelimeler yapar : Abdes, abri, apkurt, gerdap, koşap / hoşab gibi. Rom.  Cuvânt persan (ab = apă) , cu valoare de afix lexical în structura unor cuvinte legate de sensul cuvântului […]

A’AR “Alar” çoğulluk ekinin ses düşmüş şekli. “Bar kızım, bĭzĭm anaw balaban çöyĭn kazannı al da Anife’ttam aarga aket.” – (İsmail Ziyaeddin – Çora Ba­tır). Rom.  Forma eliptică a afixului de plural “alar”; Anife aar –  alde Anife.

A1 Dobruca Tatar diyalekti alfabesinin birinci harfi; bu harfle gösterilen konuşma sesi. (Dilb.) Kalın, düz ve geniş ünlü. A’dan z’geşĭk – A’dan z’ye kadar; başından sonuna ka­dar. Rom. 1. Prima literă a alfabetului Dialectului Tătar dobro­gean şi sunetul notat cu această literă. 2. (Lingv.) Vocală posterioară, nerotunjită, deschisă.   A2 zf. Var. ha. Bir diğer […]